Anlamaq (f.) – Bir şeyin mahiyyətini, mənasını, əhəmiyyətini dərk etmək, qavramaq, başa düşmək deməkdir. Bu, sadəcə olaraq sözləri eşitmək və ya oxumaqdan daha çox, onların arxasında gizlənən mənanı, konteksi və əlaqələri də qavramağı əhatə edir. Anlamaq prosesi fərqli səviyyələrdə baş verə bilər: səthi bir anlama, yəni ümumi mənanın qavranılması; və ya daha dərin bir anlama, yəni mətnin, hadisənin və ya fikrin bütün incəliklərinin, alt mənalarının və əlaqələrinin dərk edilməsi.
Anlamaq prosesi mürəkkəb bir kognitiv fəaliyyətdir və fərqli amillərdən asılıdır. Bunlara biliklərin miqdarı, dil bacarığı, təcrübə, motivasiya və hətta duyğular daxildir. Məlumatın təqdim edilmə üsulu da anlama prosesinə təsir edir; aydın və strukturlu informasiya daha asan başa düşülür.
Məsələn, "Sözün mənasını anlamaq" ifadəsi sözün leksik mənasının, etimologiyasının və kontekstdəki istifadəsinin dərk edilməsini ifadə edir. "Bu söhbətdən heç bir şey anlamadım" cümləsi isə söhbətin məzmununun tamamilə qavranılmamasını bildirir. Anlamaq, sadəcə olaraq bir şeyin "başa düşülməsi" deyil, həm də onun kontekstdə əhəmiyyətinin və təsirinin dərk edilməsidir. Bu, həm rasional, həm də emosional səviyyədə baş verə bilər.
Anlamağın əhəmiyyəti həyatımızın bütün sahələrində hiss olunur; effektiv ünsiyyətdən, qərarların qəbulundan tutmuş, problemlərin həllinə qədər. Anlamaq bacarığı insanın özünü və dünyanı daha yaxşı dərk etməsinə, daha məhsuldar və mənalı bir həyat yaşaması üçün zəruridir.