Anlaşılmaz sifəti, əsasən bir şeyin başa düşülməsi çətinliyini və ya qeyri-müəyyənliyini ifadə edir. Bu, yalnız sözlər və ya fikirlər üçün deyil, həmçinin hərəkətlər, vəziyyətlər və hətta şəxslər üçün də istifadə oluna bilər. Bir şeyin anlaşılmaz olması onun qarışıq, mürəkkəb, qeyri-dəqiq və ya natamam təqdimindən irəli gələ bilər.
Məsələn, "anlaşılmaz söz" ifadəsi, lüğətlərdə olmayan, dialektə aid olan və ya yeni yaradılmış və hələ geniş yayılmamış bir sözü ifadə edə bilər. Eyni zamanda, bir sözün kontekstdən asılı olaraq bir neçə məna kəsb etməsi də onun anlaşılmaz olmasına səbəb ola bilər. "Anlaşılmaz fikir" isə mürəkkəb məntiqi quruluşu, qeyri-dəqiq ifadəsi və ya tamamlanmamış arqumentləri səbəbindən başa düşülməsi çətin olan bir fikri təsvir edir.
Anlaşılmazlığın səbəbləri müxtəlif ola bilər: dil baryeri, məlumat çatışmazlığı, məntiqi səhvlər, qeyri-adekvat izah, mədəni fərqlər və s. Anlaşılmazlıq ünsiyyətdə ciddi maneələr yarada bilər və yanlış anlaşılmalara, münaqişələrə və qərarların yanlış qəbul olunmasına səbəb ola bilər. Ona görə də, fikirlərimizi mümkün qədər aydın və dəqiq ifadə etmək, başqalarının sözlərini diqqətlə dinləmək və zəruri hallarda aydınlaşdırıcı suallar vermək çox vacibdir.
Anlaşılmazlıq bəzən qəsdən də yaradıla bilər – məsələn, gizli məqsədləri olan biri qarşı tərəfi qəsdən çaşdırmaq üçün anlaşılmaz ifadələr və ya terminlər istifadə edə bilər. Bu da anlaşılmazlığı manipulyasiya vasitəsi kimi istifadənin bir nümunəsidir. Beləliklə, "anlaşılmaz" yalnız bir leksik vahid deyil, həm də ünsiyyət və anlaşma proseslərinin mürəkkəbliyini əks etdirən daha geniş bir konsepsiyadır.