Başəyax
Mənası: Mürəkkəb quruluşa malik olan bu söz, əsasən Azərbaycanın şimal-qərb bölgələrində yayılmış, əti və tərəvəzlərin qarışıq halda bişirilməsi ilə hazırlanan, zəngin və dadlı bir yeməyi ifadə edir. "Başəyax" termini konkret bir yeməyin adından daha çox, bu tip qarışıq yeməklərin ümumi adını ifadə edir. Tərkibində müxtəlif ət növləri (quzu, mal, toyuq), kartof, soğan, pomidor, bibər və digər tərəvəzlər ola bilər. Yeməyin adı, hazırlanma texnikasından və tərkibindən asılı olaraq regionlarda müxtəlif formalarda tələffüz oluna bilər.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası, adından da göründüyü kimi, "baş" və "ayaq" sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır. Lakin bu, sözün mənasını tam olaraq açıqlamır. "Baş" sözü, yeməyin əsas, əsasən ət tərkib hissəsini, "ayaq" isə daha çox ətin qalıq hissələrinin və tərəvəzlərin istifadəsini ifadə edə bilər. Beləliklə, "Başəyax" termini həm zəngin tərkibini, həm də müxtəlif hissələrdən hazırlanmasını ifadə edir. Sözün hansı tarixi mərhələdə yaranması və dialektal yayılışı haqqında daha dəqiq məlumat əldə etmək üçün əlavə araşdırmalar tələb olunur. Sözün, ehtimal ki, uzunmüddətli ənənələrə əsaslanan kənd mətbəxindən gəldiyi düşünülür.
Regional Yayılım: Başəyax yeməyi, əsasən Azərbaycanın şimal-qərb bölgələrində geniş yayılmışdır. Lakin, müxtəlif regionlarda tərkibi və hazırlanma üsulu fərqlənə bilər. Belə ki, hər bir ailənin və ya regionun özünəməxsus "Başəyax" resepti mövcuddur.