Boranı
Mənası: Boranı, əsasən balqabaqdan hazırlanan bir növ aş və ya plovdur. Azərbaycan mətbəxinin zəngin çeşidləri arasında yer alan bu yemək, adını əsas tərkib hissəsi olan balqabağın köhnə adından – boranıdan almışdır. Hazırlanma üsulu bölgədən bölgəyə fərqlənsə də, əsasən balqabaq, ət (quzu, toyuq və ya mal əti), düyü, ədviyyat və yağdan istifadə olunur. Bəzi bölgələrdə boranıya quru meyvələr, qoz-fındıq əlavə edilərək daha zəngin dad əldə edilir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası bitki adından törəmədir. "Boranı" sözü "balqabaq" sözünün daha qədim variantı olaraq qəbul edilir və Azərbaycan dilinin dialektlərində hələ də istifadə olunur. "Balqabaq" sözünün farsca "balx-abaq"dan (balqabağın növü) gəldiyi güman edilir, lakin "boranı" sözünün daha qədim, türk dilləri ilə əlaqəli bir kökdən gəlmə ehtimalı da vardır. Bu ehtimalı dəqiqləşdirmək üçün daha geniş araşdırmalar tələb olunur. Lüğətlərdə "boranı" sözü əsasən yerli dialektlərdə işlənən bir termin kimi qeyd olunur və ədəbi dilin qəbul etdiyi "balqabaq" sözünün sinonimi hesab olunur.
Regional Fərqlər: Boranın hazırlanması üsulu və tərkibi, Azərbaycanın müxtəlif regionlarında fərqlənə bilər. Məsələn, Şirvan bölgəsində boranıya daha çox ədviyyat əlavə edilə bilər, Qarabağ bölgəsində isə hazırlanma üsulunda fərqliliklər ola bilər. Bu regionallıq, yeməyin zənginliyini və çeşidliliyinə qatqı təşkil edir.