Buğlama
Mənası: Azərbaycanın dialekt və şivələrində "buğlama" sözü iki əsas mənada işlənir: 1) İçinə turşu və kişmiş doldurularaq bişirilmiş balıq; 2) Ət, quş əti və ya tərəvəzin xüsusi bir sousda, adətən yağda, yavaş-yavaş bişirilmə üsulu. Birinci məna daha çox şimal-qərb regionlarında, xüsusilə də Xəzər dənizinin sahil kənarlarında yayılmışdır. İkinci məna isə daha geniş yayılmışdır və demək olar ki, bütün Azərbaycan ərazisində rast gəlinir. Hər iki halda, "buğlama"nın əsas xüsusiyyəti məhsulun yumşaq və şirəli bişirilməsidir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyildir. Bəzi tədqiqatçılar onu fars dilindən gələn "buğlamaq" (buğumaq, qaynamaq) feli ilə əlaqələndirirlər. Bu yanaşma bişirmə prosesinin yavaş və yumşaq baş verməsini vurğulayır. Digər bir ehtimal isə, sözün kökünün türk dillərindəki "buğ" (buğda, əkin) kimi sözlərlə bağlı olmasıdır. Bu halda, "buğlama"nın əkinçilik ilə bağlı bir termin olaraq, yəni torpağın əkinə hazırlanması və ya əkin məhsullarının bişirilməsi ilə bağlı bir məna daşıması ehtimalı irəli sürülür. Daha dəqiq bir etimoloji təhlil üçün əlavə araşdırmalar tələb olunur. Lakin, sözün Azərbaycan mətbəxinin ayrılmaz bir hissəsi olduğu və uzun tarixi bir keçmişə sahib olduğu şübhəsizdir.
Regional Fərqlər: "Buğlama"nın hazırlanması üsulu və tərkibi regionlardan asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, şimal-qərb regionlarında balıq buğlaması daha çox yayılmışdır və reseptə yerli otlar və ədviyyatlar əlavə edilə bilər. Digər regionlarda isə ət, quş əti və ya tərəvəz buğlaması daha geniş yayılmışdır və istifadə olunan ədviyyatlar və sousun tərkibi də fərqlənə bilər.
Tarixi Məlumatlar: "Buğlama"nın yazılı mənbələrdəki ilk rastgəlinmə tarixi dəqiq müəyyən edilməmişdir. Lakin, bu yeməyin Azərbaycan mətbəxinin ənənəvi yeməklərindən biri olduğu və nəsildən-nəsil ötürülərək günümüzədək gəldiyi məlumdur. "Buğlama"nın hazırlanması üsulunun əsrlər ərzində təkmilləşdiyi və yerli məhsulların mövcudluğundan asılı olaraq dəyişikliyə uğradığı güman edilir.