Xanıma
Mənası: Əla növ undan nazik lavaşlar açılır (qoğal xəmiri kimi). Təxminən əl boyda hissənin içərisinə çox da yağlı olmayan çəkilmiş, dananın bel ətinin içərisinə qoyulub bişirilir. Yüksək keyfiyyətli un və incə hazırlanması ilə seçilən, zərif və dadlı bir yemək növüdür. Adətən toy və bayram süfrələrinin bəzəyidir.
Mənbəyi: Xanıma sözünün etimologiyası tam aydın deyil. Ancaq adın özündə "xanımlar üçün" mənası sezilir. Bu, yeməyin zərifliyinə və incə hazırlanmasına işarə edə bilər. Yəni, yüksək sosial təbəqəyə aid insanlar üçün hazırlanan bir yemək növü kimi də qiymətləndirilə bilər. Daha dəqiq bir etimoloji araşdırma üçün əlavə dilçi tədqiqatları tələb olunur. Hazırda mövcud məlumatlar əsasında qeyd etmək olar ki, sözün mənşəyi Azərbaycan mətbəxinə aiddir və regional fərqlərə malikdir. Bəzi bölgələrdə xanımanın hazırlanma üsulu və içərisinə qoyulan ət növü fərqlənə bilər.
Regional Fərqlər: Xanımanın hazırlanması üsulu və içərisinə qoyulan ət növü Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində fərqlənə bilər. Məsələn, bəzi bölgələrdə quzu əti, digər bölgələrdə isə dana əti istifadə oluna bilər. Həmçinin, xəmirin hazırlanması üsulu və bişirilmə texnikası da regional fərqlərə malik ola bilər.
Tarixi Kontekst: Xanıma kimi zərif və əmək tələb edən yeməklərin hazırlanması, adətən, varlı ailələrə və ya xüsusi bayram mərasimlərinə aid olub. Beləliklə, xanımanın Azərbaycan mətbəxinin zənginliyinin və ənənələrinin əks etdirən bir nümunəsi olduğunu demək olar.