Xəlsə
Mənası: Dovğa mənasında Qərbi Azərbaycanın Zəngibasar şivəsində işlənən bir sözdür. Azərbaycan dilində dovğa, əsasən, un, düyü və ya digər dənli bitkilərdən hazırlanan, əsasən suda bişirilən, sıyıqvari bir yemək növüdür. Xəlsə sözü isə bu yeməyin Zəngibasar bölgəsinə məxsus dialektal variantıdır. Əsasən regionun kulinariya ənənəsinə aiddir və "dovğa" sözünün sinonimi kimi işlənir.
Mənbəyi: Xəlsə sözünün etimologiyası tam olaraq aydın deyildir. Lakin, məhdud areala malik bir şivə sözü olduğu və yalnız Qərbi Azərbaycanın Zəngibasar bölgəsində işləndiyi nəzərə alındıqda, sözün tarixi kökləri bu bölgənin qədim kulinariya mədəniyyəti ilə bağlıdır. "Xəlsə"nin "dovğa" ilə sinonim olması və yalnız bu bölgənin şivəsində işlənməsi, onun yerli bir termin olduğunu göstərir. Sözün daha dərin etimoloji araşdırılması üçün Zəngibasar şivəsinin ətraflı tədqiqi tələb olunur. Bu bölgənin digər yerli adları və yemək adları ilə müqayisəli təhlil, sözün mənşəyi haqqında daha aydın məlumat verə bilər.
Regiona aidlik və tarixi kontekst: Xəlsə termini yalnız Qərbi Azərbaycanın Zəngibasar bölgəsinə məxsusdur və bu bölgənin kulinariya mədəniyyətinin bir parçasıdır. Sözün məhdud yayılması, onun tarixən bu ərazidəki əhalinin istifadə etdiyi bir dialektalizm olduğunu göstərir. Bu sözün yazılı mənbələrdə rast gəlinməsi məhduddur, əsasən şifahi ənənədə qorunub saxlanılmışdır. Bu, onun nadir və qorunması vacib olan bir leksik vahid olduğunu vurğulayır.