Kəlləpaça
Mənası: Qoyun və ya digər heyvanların (keçi, quzu) başının və ayaqlarının bişirilməsi ilə hazırlanan bir növ ət yeməyi. Kəlləpaça xörəyinin tərkibinə əsasən qoyun və ya digər heyvanların başı, ayaqları, dil, beyin və s. daxildir. Ümumiyyətlə, uzun müddət ərzində aşağı temperaturda bişirilir ki, ət yaxşıca yumşalsın və sümüklərdən asanlıqla ayrılıb sümüksüz yeyilsin.
Mənbəyi: Kəlləpaça sözü Azərbaycan dilinin öz köküdür. "Kəllə" sözü "baş" mənasını, "paça" sözü isə "ayaq" mənasını verir. Beləliklə, sözün özü yeməyin tərkib hissəsini birbaşa əks etdirir. Qoyun kəsildikdən sonra baş və ayaqlardan istifadə olunması qədim zamanlardan bəri mövcud olmuş ənənəvi bir üsuldur. Yeməyin hazırlanması texnologiyası və reseptləri əsrlər boyu təkmilləşib, regional fərqlər də yaranıb. Hər regionda hazırlanma üsulunda incə fərqlər olsa da, əsas komponentlər dəyişməz qalır.
Kəlləpaça yeməyi Azərbaycan mətbəxinin ənənəvi və geniş yayılmış xörəklərindən biridir. Həm bayram süfrələrinin, həm də adi günlərin bəzəyi hesab olunur. Xüsusilə də soyuq havalarda daha çox tələbatı olur. Müxtəlif əlavələrlə (məsələn, sarımsaq, göyərti, ədviyyatlar) zənginləşdirilərək, dadına və görünüşünə görə daha cəlbedici hala gətirilə bilir.