Kərəməz
Mənası: Kərəməz, qatıqla südün qarışığından hazırlanan bir yemək növüdür. Qatıq və südün nisbəti resepti hazırlayan şəxsin seçimindən asılı olaraq dəyişə bilər. Dadı əsasən qatıq və südün tərkibindən, həmçinin istifadə olunan südün yağlılığından asılıdır. Bəzi hallarda, kərəməzə bal, şəkər və ya digər əlavələr əlavə edilə bilər.
Mənbəyi: Kərəməz sözünün etimologiyası tam aydın deyil. Lakin, sözün Qazax dialektində "qatıqla çiy südün qarışığı" mənasında işlədilməsi onun əsasən Azərbaycanın Qazax regionuna məxsus bir yemək olduğunu göstərir. Sözün "kərəm" (səxavət, bol) kökündən törəmə ehtimalı da vardır, çünki kərəməz, süd və qatıq kimi bol və faydalı məhsulların birləşməsindən əmələ gəlir. Daha dəqiq etimoloji araşdırmalar sözün mənşəyini daha aydınlaşdıra bilər. Omonimliyin olması da sözün mənşəyinin tədqiqini daha da çətinləşdirir.
Regional Xüsusiyyətlər: Kərəməz, əsasən Azərbaycanın Qazax regionunda yayılmış bir yemək növüdür. Hazırlanma üsulu və tərkibi ailədən ailəyə, hətta kənddən kəndə dəyişə bilər. Regionda yaşayan əhalinin ənənəvi qida mədəniyyətinin bir parçasıdır.
Tarixi Məlumat: Kərəməzin tarixi haqqında yazılı mənbələr məhduddur. Lakin, qatıq və südün əsrlər boyu Azərbaycan mətbəxində əsas ərzaq məhsulları olması nəzərə alındıqda, kərəməzin də uzun bir tarixə malik olması ehtimal olunur. Kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin süd məhsullarından maksimum istifadə etmək üçün belə bir qarışığı hazırlamaları olduqca məntiqlidir. Əlavə araşdırmalar bu yeməyin daha dəqiq tarixini müəyyən etməyə kömək edə bilər.