Kərəyağı
Mənası: Kərəyağı, süd məhsullarından əldə edilən, yayılmış şəkildə istifadə olunan bir qidadır. Adı, "kərə" və "yağ" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş mürəkkəb bir söz quruluşuna malikdir. "Kərə" sözü, südün qatılaşdırılmış hissəsini, xüsusilə də südün çalınması zamanı yaranan qatı hissəni ifadə edir. "Yağ" isə, bitki və ya heyvan mənşəli yağlı maddələri ümumiləşdirən bir termindir. Beləliklə, kərəyağı, südün qatı hissəsindən əldə edilən yağ deməkdir.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası türk dillərinə aiddir. "Kərə" komponenti, qədim türk dillərində südün qatılaşmış hissəsini bildirən kökdən törəmişdir. "Yağ" sözü də qədim türk dillərindəki yağ mənasını verən kökdən qaynaqlanır. Bu iki sözün birləşməsi ilə yaranan "kərəyağı" termini, Azərbaycan türkcəsində geniş yayılmış və uzun müddətdir istifadə olunan bir termindir. Müasir Azərbaycan dilində "kərəyağı" formasında işlənir və dialektal fərqlər müşahidə edilmir.
Regional Xüsusiyyətlər: Kərəyağı istehsalı və istehlakı Azərbaycanın bütün bölgələrində geniş yayılmışdır. Regionlar arasında kərəyağının hazırlanma üsullarında kiçik fərqlər ola bilər, amma əsas prinsip eyni qalır: südün çalınması və yağının ayrılması. Kərəyağının dadı və qoxusu istifadə olunan südün növündən və heyvanın yediyi otlardan asılı olaraq dəyişə bilər.
Tarixi: Kərəyağının istehsalı qədim zamanlardan bəri bilinən bir ənənədir. Azərbaycanda əsrlər boyu kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin əsas qida məhsullarından biri olmuşdur. Kərəyağının istehsalı və istifadəsi ilə bağlı məlumatları yazılı mənbələrdə və etnoqrafik araşdırmalarda tapmaq mümkündür.