Köməc
Mənası: Külə basdırılaraq bişirilən çörək. Köməc, adətən, odun külü içərisində bişirildiyi üçün adını almışdır. Bişmə prosesi zamanı külün istisi çörəyin hərtərəfli bişməsini təmin edir və xüsusi dad və qoxu verir. Forma və ölçüsü müxtəlif ola bilər, lakin ümumiyyətlə, düzəldildiyi xəmirin növündən asılı olaraq, nazik və ya qalın ola bilir.
Mənbəyi: Söz Mahmud Kaşğarinin "Divanü Lüğət-it-Türk" əsərində qeydə alınmışdır. Bu, sözün köhnə türk dillərindən gəldiyini və uzun tarixi olduğunu göstərir. Kaşğarinin "Lüğət"ində (8, 366) qeyd edildiyi kimi, "köməc" sözü külə basdırılaraq bişirilən çörək deməkdir. Bu, həmçinin köməcin tarixi köklərə malik olduğunu və türk mətbəxinin qədim ənənələrindən biri olduğunu sübut edir.
Köməcin hazırlanma üsulu əsasən kənd yerlərində qorunub saxlanılmışdır. Bu üsul, xüsusilə odun kömürünün və ya qazın əldə olunmasının çətin olduğu ərazilərdə bişirmənin ənənəvi və praktik üsuludur. Hazırlanması üçün xüsusi bir qab və ya forma tələb olunmur, yalnız külə basdırılacaq çörək xəmiri kifayətdir. Köməcin dadı və toxuması bişmə müddəti və istifadə olunan xəmirin növündən asılı olaraq dəyişə bilər. Həm dadlı, həm də qidalı olması ilə seçilən köməc, Azərbaycanın milli mətbəxinin tarixi bir parçasıdır.