Buxsı
Mənası: Arxaikləşmiş yemək adıdır. Azərbaycan dilinin müasir dialekt və şivələrində rast gəlinmir. Əsasən Mahmud Kaşğarinin “Divanü lüğət-it-türk” əsərindən məlumdur.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyil. Ancaq Mahmud Kaşğarinin “Divanü lüğət-it-türk” əsərində "bir yemək adı" kimi qeyd edilməsi, onun qədim türk dillərində mövcud olduğunu göstərir. Bu sözün hansı xüsusi yeməyi ifadə etdiyi dəqiq bilinmir. Tədqiqatçılar bu sözün mənasını müəyyənləşdirmək üçün əlavə mənbələrə ehtiyac duyurlar. Əsərdə verilən məlumatların məhdudluğu səbəbindən Buxsı yeməyinin hazırlanma üsulu, tərkibi və ya hansı regionda yayıldığı haqqında məlumat əldə etmək mümkün deyil. Sözün tarixi kökləri və leksik inkişafı ilə bağlı daha geniş araşdırmalar aparılmalıdır.
Region: Müəyyən bir regionla əlaqələndirilməsi mümkün deyil, çünki müasir Azərbaycan dilində istifadə olunmur və yalnız qədim mənbələrdə rast gəlinir.
Tarixi: Sözün tarixi, əsasən Mahmud Kaşğarinin “Divanü lüğət-it-türk” əsərinin yazıldığı dövrə (XI əsr) qədər uzanır. Bu, sözün ən azı min illik bir tarixə malik olduğunu göstərir. Ancaq daha qədim mənbələrdə rast gəlməməsi onun daha qədim dövrlərdə mövcudluğunu təsdiq etməyə imkan vermir.