Litə Turşusu
Mənası: Güney Azərbaycan, xüsusilə Təbriz mətbəxinin ənənəvi turşu növüdür. Adından da göründüyü kimi, əsas tərkib hissəsi litə (qabaq) yarpağıdır. Xüsusi bir hazırlanma üsulu ilə fermentasiya prosesindən keçərək turş dad və ətir əldə edir. Dadına görə kəskin və turş, eyni zamanda ədviyyatların əlavə olunmasından asılı olaraq ətirli və pikant ola bilər. Əsasən qış aylarında hazırlanır və uzun müddət saxlanılır.
Mənbəyi: Litə turşusunun mənşəyi birbaşa Güney Azərbaycanın kulinariya ənənələrinə bağlıdır. Təbriz və ətraf bölgələrdə uzun illərdir hazırlanan bu turşu, nəsillər boyu ötürülən reseptlər əsasında hazırlanır. "Litə" sözü Azərbaycan türkcəsində qabaq bitkisinin yarpağını ifadə edir. Turşunun hazırlanma üsulu nəsildən-nəsil ötürülərək indiyə qədər gəlib çatmışdır. Xüsusi bir fermentasiya prosesi vasitəsilə əldə edilən turşu, Azərbaycan mətbəxinin zənginliyinin və müxtəlifliyinin bariz nümunəsidir. Tarixi mənbələrdə dəqiq bir tarix və ya ilk dəfə hazırlanma haqqında məlumatlara rast gəlinməsə də, ənənəvi xarakteri ilə Güney Azərbaycan mətbəxinin ayrılmaz bir hissəsini təşkil etdiyi bilinir.
Regional Xüsusiyyətlər: Litə turşusu əsasən Güney Azərbaycanın Təbriz və ətraf bölgələrində hazırlanır və daha çox bu bölgələrdə yayılmışdır. Hazırlanma üsulu, istifadə olunan ədviyyatlar və dadı regiondan regiona kiçik dəyişikliklər göstərə bilər. Lakin əsas tərkib hissəsi və hazırlanma prinsipi bütün bölgələrdə eynidir.