Maxara
Mənası: Balakən və Zaqatala rayonlarında geniş yayılmış olan, südlə undan çalınıb bişirilmiş bir növ xörək. Adətən, qatıq əsaslı olur və dadına görə şirin və ya duzlu ola bilər. Tərkibinə müxtəlif əlavələr, məsələn, göyərti, pendir və s. əlavə edilə bilər.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası tam aydın deyil, lakin Balakən və Zaqatala şivələrindən gəldiyi ehtimal olunur. "Maxara" sözünün "maxmaq" (qatıq qarışdırmaq) felindən törəmə ehtimalı da vardır. Bu, xörəyin hazırlanma üsuluna işarə edə bilər. Sözün kökü türk dillərindəki "max" (qarışdırmaq, çalmaq) felinə aid ola bilər. Daha dəqiq bir etimoloji tədqiqat tələb olunur.
Regional Yayılması: Maxara xörəyi əsasən Balakən və Zaqatala rayonlarında məşhurdur və bu bölgələrin qida mədəniyyətinin ayrılmaz hissəsidir. Digər bölgələrdə də rast gəlinməsi mümkündür, lakin yayılma miqyası bu iki rayonda daha genişdir.
Tarixi: Maxaranın tarixi kökləri dəqiq bilinmir, lakin sadə tərkibi və hazırlanma üsulu nəzərə alındıqda, qədim zamanlardan bəri bu bölgələrdə hazırlandığı ehtimal edilə bilər. Qatıq və unun əsas ərzaq məhsulu olduğu bir regionda belə sadə və qidalı bir yeməyin ortaya çıxması təbii görünür.