Sarışilə
Mənası: Mürəkkəb quruluşa malik bir xörək adı. Adın birinci komponenti olan "sarı" sözü rəngi, ikinci komponenti isə "şilə" sözü xörəyin növünü bildirir. Sarışilənin dəqiq tərkibi regiondan regiona dəyişsə də, ümumiyyətlə, sarı rəngdə olan və əsasən un, yağ, yumurta və müxtəlif ədviyyatlardan hazırlanan bir növ şirniyyat və ya xörək olduğunu söyləmək olar. "Şilə" sözünün özü də müxtəlif regionlarda müxtəlif xörəkləri bildirə bilər.
Mənbəyi: "Sarı" sözü türk dillərinə ortaq olan köhnə bir sözdür və rəng bildirir. "Şilə" sözünün etimologiyası daha mürəkkəbdir. Bəzi araşdırmalara görə, bu söz Fars dilindən keçmiş ola bilər və orijinal mənası "qatılaşdırılmış", "qalınlaşdırılmış" kimi mənaları ehtiva edə bilər. Bu, "şilə"nin qatı və qalın quruluşlu xörəklər üçün işlədilməsini izah edə bilər. Ancaq bu məsələdə daha dərin araşdırmalar aparılmasına ehtiyac var. Sözün Azərbaycan dilindəki istifadəsi əsasən Şərqi Azərbaycan və Qərbi Azərbaycan bölgələrində yayılmışdır.
Regional Fərqlər: Sarışilənin reseptinin və adının dəqiq tələffüzü və tərkibi regiondan regiona fərqlənə bilər. Məsələn, Qərbi Azərbaycan regionunda istifadə olunan Sarışilənin tərkibində daha çox badam və ya fındıq ola bilər, Şərqi Azərbaycan regionunda isə başqa ədviyyatlar üstünlük təşkil edə bilər. Bu regional fərqlər xörəyin hazırlanma ənənələrinin və yerli məhsulların mövcudluğundan qaynaqlanır.