Çobanaşı
Mənası: Kök + kök + şəkilçi modeli əsasında formalaşmış xörək adıdır. Bu xörək adının birinci komponentində işlənən “çoban” sözü qədim peşə ilə bağlı yaranmış leksik vahiddir və “qoyun sürüsünü otaran adam” mənasını verir. İkinci komponent olan “aşı” isə “qatı, sıyıqvari yemək” mənasını bildirir. Beləliklə, “çobanaşı” sözü məcazi mənada “çobanların yediyi qatı yemək” kimi izah edilə bilər. Xörəyin tərkibi müxtəlif ola bilər, əsasən isə ət, düyü və ya digər dənli bitkilərdən hazırlanır.
Mənbəyi: Sözün etimologiyası türk dillərindəki "çoban" və "aşı" sözlərinin birləşməsindən yaranması ilə izah olunur. "Çoban" sözü qədim türk dillərindən miras qalmış və müxtəlif türk dillərində oxşar formalarda mövcuddur. "Aşı" sözü isə qədim türk mətbəxinin əsas tərkib hissələrindən birini təmsil edir və müxtəlif növ qatı yeməkləri adlandırmaq üçün istifadə olunur. “Çobanaşı”nın konkret bir regiona mənsubiyyəti dəqiq bilinməsə də, adı nəzərə alaraq, əsasən kənd yerlərində və çobanların yaşadığı ərazilərdə daha çox yayılmış ola bilər. Xörəyin hazırlanma üsulu və tərkibi regiondan regiona fərqlənə bilər.
Regional Fərqlər: “Çobanaşı”nın hazırlanma üsulu və tərkibi coğrafi bölgələrə görə dəyişə bilər. Məsələn, Qərbi Azərbaycanda hazırlanan çobanaşı, Şərqi Azərbaycanda hazırlanandan tərkibcə və ya bişirilmə üsuluna görə fərqlənə bilər. Bu fərqlər əsasən istifadə olunan ədviyyatlar, ət növü və digər əlavə olunmuş maddələrlə bağlıdır.
Tarixi: “Çobanaşı”nın dəqiq tarixi məlum deyil, ancaq adının etimologiyası onun qədim bir yemək olduğunu göstərir. Çobanların həyat tərzinə və qida mədəniyyətinə uyğun olaraq, bu yeməyin uzun bir tarixi keçmişə malik olması ehtimalı yüksəkdir. Qədim türk mətbəxinin tərkib hissəsi olaraq, bu yemək əsrlər boyu təkamül edərək günümüzə kimi gəlib çatıb.