Tutmaş
Mənası: Qərbi Azərbaycanın Basarkeçər bölgəsinə məxsus şivədə “xörək növü” mənasında işlənən bir sözdür. Daha dəqiq tərifi olmasa da, adından aydın olur ki, adı özündə hər hansı bir tutma, yapışdırma, birləşdirmə prosesini əks etdirən bir yeməkdən bəhs edir. Bu proses, məsələn, ət və ya tərəvəzlərin xəmirə bürünərək bişirilməsi və ya müxtəlif maddələrin bir-birinə yapışdırılması ilə əlaqədar ola bilər. Əlavə etnoqrafik araşdırmalar bu xörəyin daha dəqiq təsvirini verməyə imkan verə bilər.
Mənbəyi: "Tutmaş" sözünün etimologiyası "tut" felindən törəməsidir. "Tut" feli özündə tutma, yapışdırma, birləşdirmə mənalarını ehtiva edir. Bu, "tutmaş" sözünün mənasını izah edən əsas amildir. Sözün Basarkeçər şivəsində işlənməsi onun coğrafi yayılmasını məhdudlaşdırır və bu bölgənin kulinariya mədəniyyətinin özəlliklərini əks etdirir. "Tutmaş" termini, digər şivələrdə və ya ümumi Azərbaycan dilində işlənmədiyinə görə, dialektal bir leksik vahid sayılır və Qərbi Azərbaycanın zəngin kulinariya irsinin bir parçasıdır. Sözün yazılı mənbələrdəki qeydlərinin azlığı onun daha ətraflı öyrənilməsinin vacibliyini vurğulayır.
Əlavə məlumatlar: Tutmaş xörəyinin hazırlanma üsulu və tərkibi ilə bağlı daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün Basarkeçər bölgəsinin yerli əhalisi ilə əlaqə saxlamaq və ya həmin bölgəyə aid etnoqrafik tədqiqatları araşdırmaq məsləhət görülür. Bu, sözün mənasının daha dəqiq təfsir edilməsinə və onun kulinariya mədəniyyəti içindəki yerinin daha yaxşı anlaşılmasına kömək edə bilər.