Araşdırılma sözü "araşdırılmaq" fellindən törəmiş bir isimdir. Lüğətlərdə sadəcə olaraq "araşdırılmaq" felinin isim halına çevrilmiş forması kimi qeyd olunsa da, daha dəqiq və geniş bir izah verə bilərik.
Araşdırılma, bir mövzu, hadisə, proses və ya fenomen haqqında sistemli və ətraflı bir şəkildə aparılan tədqiqat və təhlil prosesini ifadə edir. Bu proses, mövzunun mahiyyətini, səbəb-nəticə əlaqələrini, əhəmiyyətini və digər vacib xüsusiyyətlərini açıqlamağı hədəfləyir. Yalnız faktların toplanması deyil, həm də bu faktların təhlili, müqayisəsi və nəticələrin çıxarılması araşdırmanın əsasını təşkil edir.
Araşdırılmanın nəticəsi olaraq, yeni biliklər əldə edilir, mövcud biliklər dəqiqləşdirilir və ya genişləndirilir. Araşdırılma müxtəlif elmi metodlar, texnikalar və vasitələrdən istifadə edərək aparıla bilər. Kəmiyyətsel və keyfiyyətsel tədqiqat metodları, eksperimentlər, müşahidələr, sorğular və s. araşdırmanın aparılmasında istifadə oluna bilən vasitələrdir.
Araşdırılma nəticələri elmi məqalələr, hesabatlar, kitablar və digər nəşrlər vasitəsilə yayılır və cəmiyyətə fayda gətirir. Həmçinin, araşdırılma müəyyən problemlərin həlli üçün əsas təşkil edir və qərar qəbul etmə prosesinə kömək edir. Məsələn, tibb sahəsində yeni dərmanların inkişafı, iqtisadiyyatda iqtisadi modellərin yaradılması, tarixdə keçmiş hadisələrin tədqiqi hamısı araşdırılmanın nəticələridir.
Qısacası, araşdırılma, biliyin inkişafı və insanlıq üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edən, hərtərəfli və sistemli bir prosesdir.