Arxaik (sif. dilç.) sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının keçmiş dövrlərinə aid olan, müasir dövrdə istifadədən qalmış və ya nadir hallarda işlənən ifadələri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Bu, sadəcə "köhnəlmiş" və ya "qədim" sözlərindən daha çox məna daşıyır. Arxaik sözlər, bir dilin tarixi inkişafının canlı şahidləridir; onların istifadədən düşməsinin səbəbləri müxtəlif ola bilər: yeni sinonimlərin meydana çıxması, mədəni dəyişikliklər, dilin təkamülü və s.
Arxaik leksikanın öyrənilməsi dilin tarixini, mədəniyyətini və sosial-iqtisadi inkişafını anlamaq üçün çox vacibdir. Bu sözlər, keçmişə pəncərə açaraq, o dövrlərdə insanların düşüncə tərzini, həyat tərzinini və ətraf aləmə baxışlarını anlamağımıza kömək edir. Onlar ədəbiyyatda, xüsusilə də tarixi romanlarda və əsərlərdə, dilin rəngarəngliyini və ifadə qabiliyyətini artırmaq üçün istifadə olunur. Məsələn, müasir Azərbaycan dilində nadir hallarda işlənən "dəftər" sözünün əvəzinə "dəftərxana" sözü arxaik leksikaya aiddir.
Arxaik sözlərin təsnifatı müxtəlif meyarlara əsaslana bilər: mənasının tam itirilməsi, mənasının dəyişməsi, yalnız müəyyən dialektlərdə istifadəsi və s. Bəzi arxaik sözlər tamamilə unudulsa da, bəziləri müasir dilə öz təsirini saxlayaraq frazeoloji birləşmələrin və ya terminlərin tərkib hissəsi kimi qalır. Onların düzgün anlaşılması və tədqiqi dilçiliyin vacib bir hissəsidir və dilin canlılığının və zənginliyinin göstəricisidir.
Beləliklə, "arxaik" sadəcə köhnə söz demək deyil, bir dilin tarixi təkamülünün əlçatmaz bir səhifəsinə aparan bir açardır. Bu sözlərin öyrənilməsi dilin dərinliklərini kəşf etməyə və onun dinamik inkişafını daha dərindən başa düşməyə kömək edir.