Arxeoloq sözü yunan mənşəli olub (ἀρχαιολόγος - arxaiologos), "qədim şeyləri öyrənən" mənasını verir. Bu termin sadəcə arxeologiya ilə məşğul olan şəxsi deyil, həm də bu sahənin dərin bilik və bacarığını özündə cəmləşdirən bir mütəxəssisi ifadə edir.
Arxeoloqlar keçmiş sivilizasiyaların izlərini axtarır, qazıntılar aparır, tapıntıları təhlil edir və onların əsasında tarixi hadisələri, mədəniyyətləri, cəmiyyətləri və insanların həyat tərzlərini yenidən qururlar. Onlar torpaq altında gizlənən maddi mədəniyyət nümunələrini - qədim şəhərlərin xarabalıqlarını, ev əşyalarını, sənət əsərlərini, sikkələri, sümükləri və digər artefaktları - diqqətlə aşkar edərək tarixin səhifələrini açırlar.
Arxeoloji qazıntılar sadəcə torpağı qazmaqdan ibarət deyil. Bu, çox mürəkkəb bir prosesdir ki, burada dəqiqlik, diqqətlilik, elmi metodlar və geniş bilik bazası tələb olunur. Arxeoloqlar qazıntı sahəsini planlaşdırır, qazıntıları sistemli şəkildə aparır, tapıntılarını sənədləşdirir, təhlil edir və nəticələrini elmi ədəbiyyatda nəşr edir. Onların işi sadəcə keçmişi öyrənməklə yanaşı, onu gələcək nəsillər üçün qorumaq məqsədini də daşıyır.
Arxeoloq olmaq üçün yüksək səviyyədə təhsil, elmi tədqiqat bacarığı, analitik düşüncə və əlbəttə ki, tarixə, mədəniyyətə və keçmişə olan dərin maraq vacibdir. Bu peşə, səbr, əməksevərlik və həvəs tələb edən, eyni zamanda çox maraqlı və zəngin bir sahədir. Çünki arxeoloqlar hər qazıntı ilə, hər tapıntı ilə tarixin yeni bir səhifəsini açır, keçmişlə bugünü əlaqələndirir və gələcək nəsillər üçün qiymətli bir irs qoruyurlar.