izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Artıq sözü Azərbaycan dilində həm zərf, həm də sifət kimi işlənən çoxmənalı bir sözdür. Əsas mənası "çoxluq", "kifayət qədər çoxluq" və ya "həddən artıq çoxluq"dur. Bu mənada "çox", "xeyli", "olduqca", "həddindən artıq", "bir çox" kimi sözlərlə sinonimdir. Məsələn, "Artıq qidalanmaq sağlamlıq üçün zərərlidir" cümləsində "artıq" sözü həddən artıq miqdarda qidalanmanı ifadə edir.

Ancaq "artıq" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq incəliklər göstərir. Sadəcə "çox" demək deyil, həm də miqdarın müəyyən bir həddən keçdiyini, bəzən arzuolunmaz bir həddə çatdığını bildirir. Məsələn, "Artıq yağış yağır, sel təhlükəsi var" cümləsində "artıq" yağışın həddindən artıq olmasını və mənfi nəticələrə səbəb ola biləcəyini ifadə edir.

Ədəbiyyatda "artıq" sözü bəzən emosional rəng qazanaraq daha güclü təsir yaradır. Misal üçün, verilən sitatda – "[Fəxrəddin:] Mən dünyada hər şeydən artıq yaltaq adamlardan iyrənirəm" – "artıq" sözü Fəxrəddinin yaltaqlıqdan duyduğu iyrənc hissinin dərinliyini və intensivliyini vurğulayır. Başqa sözlərlə desək, yaltaq adamlardan duyduğu nifrət digər hər şeydən daha üstündür, daha güclüdür.

Qeyd edək ki, "artıq" sözü zaman anlayışında da işlənə bilər. Məsələn, "Artıq gecdir" ifadəsi vaxtın keçdiyini və müəyyən bir işin görülməsinin mümkün olmadığını bildirir. Bu isə sözün çoxşaxəli və zəngin məna potensialını nümayiş etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz