Avarə (fars. عواره - āvare) sözü, farsca kökləri olan və Azərbaycan dilində geniş istifadə olunan bir termindir. Əsas mənası "vətənindən, doğma yerindən uzaqda, yurdsuz-yuvasız, sürgün və ya məcburi köçkün halında olan" deməkdir. Füzuli və Vaqif kimi böyük şairlərin əsərlərində də rast gəlinən bu söz, sadecə coğrafi məkan dəyişikliyini deyil, həm də ruhən və mənəvi olaraq öz yerindən uzaqlaşmanı, yadlaşmanı ifadə edir.
Avarəlik, yalnız fiziki bir vəziyyət deyil, həm də dərin psixoloji bir vəziyyəti əks etdirir. Vətən həsrəti, özünü yad və tək hiss etmə, köklərin kəsilməsi hissi avarəliyin əsas tərkib hissələrindəndir. Bir insan istər məcburi köçkünlük səbəbiylə, istərsə də öz seçimi ilə doğma yurdunu tərk etsin, avarəlik hissi onun ruhi dünyasında dərin izlər buraxır. Bu izlər həsrət, kədər, melanxoliya və ya hətta ümidsizlik kimi müxtəlif duyğuları özündə əks etdirə bilər.
Lüğətlərdə əsasən "yurdsuz, vətənsiz" kimi tərif olunan avarə sözü, daha geniş mənada "məqsədsiz, hədəfsiz dolaşan, həyatda öz yerini tapa bilməyən" kimi də başa düşülə bilər. Bu mənada avarəlik, yalnız coğrafi məkanla məhdudlaşmır, həm də həyatın müxtəlif sahələrində - mənəviyyatda, peşədə, sosial həyatda özünü tapa bilməmə, kayıb olma hissi ilə bağlıdır. Ona görə də, avarəlik həm fəlsəfi, həm də sosial bir konsepsiya olaraq qiymətləndirilə bilər.
Ədəbiyyatda avarəlik motivi tez-tez istifadə olunur və müxtəlif əsərlərdə müxtəlif mənalar daşıyır. Bəzən qəhrəmanın iç dünyasını, bəzən isə tarixi, sosial və ya siyasi reallıqları əks etdirir. Füzuli və Vaqif misallarında olduğu kimi, avarəlik həm də şairin özünün daxili dünyasını, ruhi halını ifadə etmək üçün istifadə olunan güclü bir bədii vasitədir.