izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Avto [fr. auto] – Avtomobilin qısaldılmış formasıdır. Fransız dilindən gələn "auto" sözü öz növbəsində qədim yunan sözü olan "autos" (özü) sözündən törəmişdir. Beləliklə, "avto" sözü əslində "özü-özünü idarə edən" mənasını da özündə ehtiva edir, nəqliyyat vasitəsinin öz hərəkətini təmin etməsini vurğulayır. Bu qısaltma, xüsusilə şifahi nitqdə, yazılı ədəbiyyatda və hətta rəsmi sənədlərdə geniş yayılmışdır. "Avto" sözü təkcə avtomobili deyil, həm də onunla əlaqədar olan anlayışları, məsələn, "avto təmiri", "avto yolu" və s. ifadələri meydana gətirməkdə iştirak edir.

S. Vurğun şeirindən götürülmüş "Qatarlar, avtolar gəlir Muğana" misalında "avto" sözü kütləvi nəqliyyat vasitəsinin, konkret olaraq avtomobilin, sürətli və kütləvi hərəkətini təsvir etmək üçün istifadə olunmuşdur. Bu istifadə, sözün həm qısaldılmış formasının rahatlığını, həm də şeirin ritmik tələblərinə uyğunluğunu göstərir.

"Avto müfəttişi yoxdur ki, Ağabalanı tanımasın" ifadəsində isə "avto" sözü müəyyən bir sosial kontekstdə - yəqin ki, hüquq-mühafizə orqanlarının nəzarəti altındakı nəqliyyat sahəsində - istifadə olunur. Bu, sözün mənasının geniş tətbiq sahəsini və əhatə dairəsini əks etdirir.

Qısacası, "avto" sözü sadəcə bir qısaltma deyil, dərin tarixi kökləri olan və müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif mənaları ifadə edə bilən, zəngin semantik yük daşıyan bir leksik vahiddir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz