izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Babilik (is. [xüs. is.-dən]): XIX əsrin ortalarında İranda yaranmış və özünəməxsus dini-ictimai hərəkat olan Babizmin ardıcılları üçün istifadə olunan bir termindir. Bu hərəkatın əsasını Mirzə Əli Məhəmməd Şirazi, yəni "Bab" (Qapı) təxəllüslü şəxs qoymuşdur. Bab, özünü İslam peyğəmbəri Muhəmmədin vəd etdiyi "Qaytarıcı" (Qaim) və ya "Mahdi" kimi elan etmiş və yeni bir dini təriqət yaratmışdır.

Babizmin əsas ideyaları İslamın əsas prinsiplərinə əsaslansa da, bir çox cəhətdən ondan fərqlənirdi. Bab, özünün yeni dini təlimlərini Şiraz və ətraf bölgələrdə yaymağa başlamış, tez bir zamanda çoxsaylı tərəfdar toplayaraq İran cəmiyyətində ciddi narahatlığa səbəb olmuşdur. Onun təlimləri, mövcud ictimai quruluşa və dini dogma məsələlərinə meydan oxuyur, sosial ədalət, bərabərlik və insanlığa çağırırdı. Babizmin əsas fərqləndirici cəhətlərindən biri də qadınlara verilən yüksək status və onlara verilən hüquqlardı.

Bab və onun tərəfdarları hökumət tərəfindən amansızcasına təqib olunmuş, minlərlə babilər edam edilmiş, həbs olunmuş və ya sürgün edilmişdir. Bab özü də 1850-ci ildə edam edilmişdir. Lakin Babizmin təsiri tamamilə aradan qalmamış, Babilik Bəhai dini üçün əsas təməl qoymuşdur. Bəhai dini Babizmin davamı olaraq qəbul edilir və bu gün dünyanın bir çox ölkəsində geniş yayılıb.

Beləliklə, "Babilik" termini yalnız bir dini təriqəti deyil, həm də İran tarixində güclü sosial-dini hərəkata, çoxsaylı insanları əhatə edən bir inanc sisteminə və qanlı təqiblərə məruz qalmış bir icmaya işarə edir. Babiliyin tarixi, dini və sosial kontekstini anlamaq İranın XIX əsr tarixinin daha dərin başa düşülməsi üçün əhəmiyyətlidir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz