Balqabaq (Cucurbita pepo) - Kürəkimilər fəsiləsinə aid, bir illik, otvari bitki. Uzunsov, silindrik və ya yumru, ortası nazik, şirəli ətli meyvəsi ilə tanınır. Meyvənin rəngi sarımtıl, narıncı və ya yaşıl ola bilər. Boran, kudu kimi adlarla da tanınır. Toxumları yağlıdır və istehlak üçün yararlıdır.
Balqabağın tarixi çox qədimdir. M. ö. 7000-ci illərdə Mərkəzi Amerikada becərilməyə başlanmışdır. Sonradan dünyanın müxtəlif bölgələrinə yayılmış və müxtəlif mədəniyyətlərin kulinariya ənənələrinə daxil olmuşdur. Azərbaycanda da əsrlərdir ki, becərilir və xalqımızın mətbəxində xüsusi yeri vardır. Qış aylarında əsas qida məhsullarından biri olaraq qəbul edilərək, qış tədarükünün əhəmiyyətli hissəsini təşkil etmişdir. Xüsusilə kənd əhalisi üçün aclıq dövrünün önlənməsində və qida təhlükəsizliyinin təmin olunmasında mühüm rol oynamışdır.
Balqabaq sadəcə bir qida mənbəyi deyil, həm də müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilən bir bitkidir. Tərkibindəki vitaminlər, minerallar və antioksidanlar sayəsində sağlamlığa bir çox faydaları vardır. Yüksək miqdarda A vitamini, kalium, maqnezium və C vitamini ehtiva edir. Mütəmadi istehlakı immun sistemini gücləndirir, həzm sistemini yaxşılaşdırır və görmə qabiliyyətini qoruyur.
Balqabağın kulinar istifadə sahəsi genişdir. Onun əsasında müxtəlif şirniyyatlar, əsas yeməklər, tərəvəz qabları, kompotlar, şirələr və hətta turşular hazırlanır. Toxumları qovrulmuş halda qəlyanaltı kimi istehlak edilə bilər. Həmçinin, balqabağın kosmetikada da istifadəsi vardır.
Beləliklə, balqabaq sadəcə bir tərəvəz deyil, tarixi, mədəni və sağlamlıq baxımından böyük əhəmiyyətə malik, çox yönlü bir bitkidir. Kənd həyatında oynadığı rolundan tutmuş, müasir mətbəxin müxtəlif sahələrindəki istifadəsinə qədər, balqabağın insan həyatındakı yeri əvəzolunmazdır.