Ban (Ban₂): Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında “ban” sözü, əsasən, xoruzun səhər tezdən çıxardığı xarakterik səsi bildirir. Bu səs, təkcə bir səs deyil, günəşin doğuşunu, yeni günün başlanğıcını, təbiətin oyanışını simvolizə edən, əsrlər boyu insanlarda müəyyən duyğular oyadan bir səsdir. Kənd həyatının səsləndirilməsində tez-tez işlənən "ban" sözü, sakitliyi pozaraq, canlılığı, həyatı, yenilənməni xəbər verir.
Sözün fonetik xüsusiyyətlərinə diqqət etsək, kəskin və yüksək tonlu olması səhər tezdən insanı oyadan bu səsin təbiətini daha yaxşı anlamağa imkan verir. "Ban" sözü, sadəcə olaraq bir təsvir deyil, həm də duyğu və təəssüratları ifadə edən poetik bir vasitə kimi də istifadə olunur. Məsələn, sözügedən nümunədəki "Səhər tezdən ban səsinə ayıldım" ifadəsi, dinləyicidə sakit və sakitlikdən sonra yaranan həyatın canlanmasının, gündüzün başlanğıcının təsvirini canlandırır.
Ədəbiyyatda "ban" sözü, kənd həyatının, təbiətin, sadəliyin, həyatın təbii axarının təsvirində geniş yer alır. Xoruz banının, təkcə səhər tezdən deyil, həm də gün ərzində bir neçə dəfə eşidilməsi, həyatın davamlılığının, təbiətin ritminin simvolu kimi qəbul edilə bilər. Beləliklə, "ban" sözü, sadəcə bir lüğət maddəsi deyil, mədəniyyətimizin, tariximizin, həyat tərzimizin bir parçasıdır.
Bir sözlə, "ban" sözünün mənası, sadəcə "xoruz səsi" ilə məhdudlaşmır. Bu söz, həm də bir çox əlavə mənaları özündə ehtiva edən, zəngin bir məna yükü daşıyan bir sözdür. Səhər səssizliyini qıran bu səs, həyatın, təbiətin və zamanın sonsuz davamlılığının rəmzi kimi də qəbul edilə bilər.