Xoruz: Toyuq cinsinə aid erkək fərd. Bu sadə tərif, xoruzun mahiyyətini tam əks etdirmir. Xoruz, sadəcə toyuğun erkəyi deyil, həm də sürünün lideri, qoruyucusu və özünəməxsus bir simvoludur.
Qədim zamanlardan bəri müxtəlif mədəniyyətlərdə xoruz müqəddəs sayılmış, günəşin, şərqin, yenidən doğuşun və cəsarətin simvolu kimi qəbul edilmişdir. Səhər tezdən verdiyi səs, gündüzün başlanğıcını, həyatın yenidən canlanmasını xəbər verir. Bu səs, sadəcə bir səs deyil, həm də təbiətin oyanışının, yeni bir günün gəlişinin elanıdır.
Xoruzun görkəmi də özünəməxsusdur: parlaq rəngləri, uzun quyruğu, möhtəşəm quruluşu onu digər quşlardan fərqləndirir. Bu gözəllik, təkcə estetik dəyər daşımır, həm də cinsin davamlılığını təmin edən bir üstünlükdür. Çünki xoruzun cəlbedici görünüşü, dişiləri cəlb edərək, çoxalma prosesini asanlaşdırır.
Kənd həyatında xoruzun əhəmiyyəti danılmazdır. Səhər tezdən verdiyi "ban" səsi, kənd əhalisinin gününə başlamasına işarə verir. O, həm də sürünün qoruyucusudur, təhlükəni hiss edərək, səsi ilə digər toyuqları xəbərdar edir. Beləliklə, xoruz sadəcə bir quş deyil, həm də kənd təsərrüfatının ayrılmaz bir hissəsidir.
Ümumilikdə, xoruzun mənası sadəcə "toyuğun erkəyi" kimi deyil, həm də liderlik, cəsarət, yenidən doğuş, günəş və həyatın davamlılığı kimi simvolik mənaları özündə ehtiva edir. O, həm təbiətin, həm də insan həyatının ayrılmaz bir parçasıdır.