Başqalaşmaq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında dəyişiklik, transformasiya və çevrilməni ifadə edən bir termindir. Bu, sadəcə olaraq bir vəziyyətdən digərinə keçməkdən daha çox, varlığın özünün mahiyyətindəki dəyişikliyi, formasının, strukturunun və ya xüsusiyyətlərinin dərin bir çevrilməsini əks etdirir.
Başqalaşmaq, bir obyektin, hadisənin və ya hətta bir varlığın tamamilə yeni bir hala, formaya və ya vəziyyətə keçməsini ifadə edir. Bu proses sürətli və ani ola bilər, məsələn, bir kəpənəyin pupadan çıxması kimi. Ya da uzunmüddətli və tədricən baş verə bilər, məsələn, bir dağın eroziya nəticəsində formalaşması və ya bir insanın zamanla xarakterinin dəyişməsi kimi. Başqalaşma həm fiziki, həm də metaforik mənada istifadə oluna bilər.
Fiziki başqalaşma, maddənin və ya cismin görünüşündə, quruluşunda və ya kimyəvi tərkibində baş verən dəyişiklikləri əhatə edir. Məsələn, suyun buz halına keçməsi, bir bitkinin böyüməsi, bir heyvanın inkişaf mərhələləri və ya bir metallın əriməsi fiziki başqalaşmaya misal ola bilər. Metaforik başqalaşma isə daha geniş bir mənaya malikdir və fikirlərin, inancların, münasibətlərin və ya sosial sistemlərin dəyişməsini ifadə edə bilər. Bir insanın həyat görüşünün dəyişməsi, bir cəmiyyətin inkişafı və ya bir ideyanın yayılması metaforik başqalaşmaya nümunədir.
Başqalaşma prosesi tez-tez müəyyən səbəblərlə əlaqələndirilir. Bu səbəblər arasında ətraf mühitin dəyişməsi, daxili təkamül, xarici təsirlər və ya təsadüfi hadisələr ola bilər. Başqalaşma, həyatın özünün mahiyyətini əks etdirən dinamik və fasiləsiz bir prosesdir. Bu prosesin öyrənilməsi həm təbiət elmləri, həm də humanitar elmlər üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Göstərilən misal cümləsindəki "iri, kələ-kötür ətəkləri qaratikan kolları ilə döşənmiş dağlar arasından..." hissəsi, dağların zaman ərzində eroziya və digər təbii proseslər nəticəsində necə başqalaşdığını göstərir. Bu, başqalaşmanın təbiətdəki təsiri barədə vizual bir təsəvvür yaradır.