Buy sözü Azərbaycan dilində bir ünlemdir və əsasən heyranlıq, təəccüb, və ya inanmazlıq ifadə etmək üçün işlədilir. Sadəcə "nida" kimi tərif etmək onun ifadə etdiyi geniş emosiyalar spektrini əks etdirmir.
"Buy" sözü söhbətə daxil olan gözlənilməz bir hadisəyə, vəziyyətə və ya insana qarşı duyulan təəccübü, heyəti bildirir. "Buy, nə gözəl mənzərə!" və ya "Buy, necə gözəl bir şeir!" kimi cümlələrdə istifadə edilərək, müsbət duyğuları və heyranlıq ifadə edir. Ancaq eyni zamanda, mənfi bir hadisə və ya gözlənilməz bir vəziyyətə qarşı da işlənə bilər, məsələn, "Buy, necə də pis xəbər!"
Qoşa şəkildə işlənməsi ("Buy buy!") təəccüb və ya heyranlığın daha da artığını göstərir, duyğunun intensivliyini vurğulayır. Bu halda, sözün tək işlənməsindən daha çox təsir yaradır. Misal olaraq, "Buy buy, bu nə gözəl rəsmdir!" cümləsini göstərmək olar.
Lüğətlərdə sadəcə "nida" kimi qeyd edilməsinə baxmayaraq, "buy" sözünün kontekstə görə fərqli duyğuları ifadə etmək qabiliyyəti var. O, sadə bir nida deyil, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını zənginləşdirən bir ünlemdir.
Verdiyiniz nümunədəki cümlədə ("[Qəmərbanu:] Buy, niyə ay Xavər xanım, sənin kimi cavan, göyçək xanım bu tulanbara yaraşm...") "buy" sözü, Qəmərbanunun Xavər xanımın tulanbar geyindiyinə baxmayaraq onun gənc və gözəl görünüşü ilə ziddiyyət hiss etdiyini və bu vəziyyətə təəccüb etdiyini ifadə edir. Beləliklə, "buy" sözü həm təəccübü, həm də bir qədər tənqidi və ya inanmazlığı ifadə edir.