Buyuxmaq (f. dan.) - Bu söz, soyuqdan və ya hər hansı bir səbəbdən bədənin hərəkətsizliyini, hətta donmağa yaxın vəziyyətini ifadə edən zəngin bir mənaya malikdir. Sadəcə "çaşıb qalmaq" və ya "özünü itirmək" deyil, daha dərin bir təsviri vardır.
Birinci mənası olan "çaşıb qalmaq, özünü itirmək" çox vaxt qəfil və gözlənilməz bir hadisənin təsiri altında baş verən şok vəziyyətini ifadə edir. Bu, həm fiziki, həm də emosional sarsıntı ola bilər. Məsələn, qəfil bir qorxu, güclü bir təəccüb və ya ağır bir xəbər insanı buyuxduraraq, hərəkətsiz və çaşqın hala sala bilər.
İkinci mənası isə - "soyuqdan üşümək, büzüşüb qalmaq, donub qalmaq" - daha çox fiziki bir vəziyyəti təsvir edir. Bu, sadəcə üşüməkdən daha ciddi bir haldır. Burada bədənin soyudan qorunmaq üçün özünü mümkün qədər kiçiltməsi, hərəkətsiz vəziyyətə düşməsi nəzərdə tutulur. Hətta donma həddinə yaxınlaşan bir vəziyyətə işarə edə bilər. Buyuxmuş insanın əzalarını hərəkət etdirməkdə çətinlik çəkməsi, bədənin titrəməsi və hətta huşunu itirməsi mümkündür.
Beləliklə, "buyuxmaq" sözü sadə bir mənadan daha çoxunu ehtiva edir. O, həm emosional, həm də fiziki sarsıntı və acizliyi ifadə edərək, anlamaq üçün daha çox kontekstin tələb olunduğu zəngin bir leksik vahiddir.