Canlı-cansız: Bu söz birlikdə canlı və cansız varlıqların hamısını, bütün varlığı əhatə edən geniş bir məna ifadə edir. "Canlı" termini canlı orqanizmləri, yəni bitkiləri, heyvanları, insanları və mikroorqanizmləri özündə birləşdirir. "Cansız" termini isə cansız təbiət hadisələrini, cisimləri və obyektləri, məsələn, dağları, çayları, ulduzları, qayaları, əşyaları və s. ifadə edir. Beləliklə, "canlı-cansız" söz birliyi kainatın bütün komponentlərini, varlığın hər bir təzahürünü qəbul edir.
Misal olaraq, şeirdəki "Gecələr canlı-cansız uyurkən dərin-dərin" ifadəsi bütün varlığın, həm canlıların, həm də cansızların gecə dincəlməsini, sakit bir halda olmasını təsvir edir. Burada "uyumaq" hərəkətinin həm canlılara, həm də cansızlara şamil edilməsi obrazlı bir ifadə üsuludur və təbiətin ümumi sakitliyini, dünyanın dincəlməsini daha gözəl ifadə edir.
Maraqlı bir tərəfi də odur ki, "canlı-cansız" söz birliyi həm də müəyyən bir məkanda və ya vəziyyətdə olan hər şeyi ifadə edə bilir. Məsələn, "otaqda canlı-cansız hər şey səliqəli düzülmüşdü" deyəndə, həm otaqdakı adamları, həm də əşyaları nəzərdə tuturuq. Bu isə söz birliyinin kontekstə görə mənasının dəyişməsinə imkan verir.
Qısacası, "canlı-cansız" söz birliyi sadəcə bir toplu ad deyil, poetik və metaforik istifadəyə malik, geniş mənalı və ifadəli bir termindir. O, bütün varlığı, kainatı bir bütöv olaraq göstərir və müxtəlif kontekstlərdə fərqli çalarlarla istifadə oluna bilər.