Cansız-çəlimsiz: Sifət. Bu söz birbaşa "cansız" və "çəlimsiz" sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmiş olub, fiziki və ya ruhi baxımdan zəiflik, enerjisizlik və həyat enerjisinin olmamasını ifadə edir. Yalnız "zəif" və ya "cılız" sözlərindən daha geniş məna kəsb edir, çünki həm fiziki, həm də mənəvi tükənməni, həyat sevincinin olmamasını əks etdirir. "Cansız" sözü həyatı olmayan, cansız bir varlıqla əlaqələndirilərkən, "çəlimsiz" sözü hərəkətin, enerjinin, həyat qüvvəsinin olmamasını vurğulayır. Bura əlavə olaraq, cansız-çəlimsiz bir insanın üzgün, solğun, apatik görünüşü də nəzərdə tutulur. Bu söz, əsasən uşaqlar və gənclər üçün istifadə olunsa da, hər yaş qrupundan olan insanları təsvir etmək üçün də tətbiq oluna bilər.
Misal: "Cansız-çəlimsiz uşaq günlərlə çarpayıda uzanırdı, heç bir həvəs və maraq göstərmirdi." Bu cümlədə uşağın həm fiziki (zəiflik), həm də mənəvi (həvəssizlik, maraqsızlıq) cəhətdən zəifliyini göstərir.
Sinonimlər: Zəif, cılız, solğun, üzgün, apatik, enerjisiz, həyatdan bezmiş, tükənmiş. Ancaq heç bir sinonim tam olaraq "cansız-çəlimsiz" sözünün ifadə etdiyi bütün mənaları əhatə etmir. Bu sözün özünəməxsus bir ifadə gücü və rəngarəngliyi vardır.
Ədəbiyyatda istifadəsi: "Cansız-çəlimsiz" ifadəsi ədəbiyyatda obrazların xarakterini və vəziyyətini daha dəqiq və canlı təsvir etmək üçün istifadə oluna bilər. Bu söz, obrazın daxili dünyasının vəziyyətini, fiziki vəziyyətinə əlavə olaraq, daha yaxşı anlamağa kömək edir.
Klavdiya nümunəsi: Mətndə verilən "Klavdiya birinci dəfə gördüyü cansız-çəlimsiz, ortaboylu, sallaqbığlı bu adama diqqət etdi" cümləsində, "cansız-çəlimsiz" ifadəsi adamın təkcə fiziki görünüşünü deyil, eyni zamanda onun ümumi enerjisizliyi və həyatdan bezmişliyini də ifadə edir. Bu, Klavdiyanın bu adama qarşı ilk təəssüratının əsasını qoyur.