izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çəlimsiz sözü Azərbaycan dilində "arıq, sısqa, bədəncə zəif" mənasında işlənir. Lakin bu izah, sözün ifadə etdiyi incə nüansları tam əhatə etmir. Çəlimsiz, sadəcə arıqlıqdan daha çox, bir zəifliyi, sümüklərinin üzərində ətin azlığını, bədənin nazik və kövrəkliyini ifadə edir. Bu, həm fiziki, həm də bəzən metaforik bir məna daşıya bilir. Fiziki mənada çəlimsiz bir insan zəif görünür, hərəkətləri sürətli və güclü deyil, asılı görünür. Metaforik istifadədə isə, məsələn, "çəlimsiz bir səs" deyərkən, səsin zəif, açıq-aydın eşidilməyən olduğunu ifadə edirik.

Sözün "arıq" və "sıska" kimi sinonimləri ilə müqayisədə çəlimsiz daha incə bir məna kəsb edir. Arıq sadəcə çəki çatışmazlığını bildirirkən, sıska bir az daha mənfi bir konnotasiya daşıyaraq qeyri-sağlam arıqlığı ifadə edə bilir. Çəlimsiz isə, bu iki sözün yaratmadığı bir zəriflik, hətta bir növ incəlik hissi də əlavə edir. Bu zəriflik, zəifliyə baxmayaraq, bir məsumluq, əlilliyin əksini ifadə edə bilər.

Misal olaraq verilən cümlədə ("[Avtobusdan] son enən ortayaşlı … bir kişi, arıq arvadı və çəlimsiz xırda qızı oldu") çəlimsiz sözü qızın fiziki zəifliyini, kiçik boyunu və incə bədən quruluşunu ifadə etməklə yanaşı, ona müəyyən bir məsumluq və kövrəklik də əlavə edir. Bu, sadəcə arıqlıq deyil, bəlkə də sağlamlıq problemlərinin və ya həyatın çətinliklərinin izlərini daşıyan bir görünüşdür.

Beləliklə, çəlimsiz sözü, sadəcə bir lüğət mənasından daha çox, bir çox incə və maraqlı nüansı özündə ehtiva edən zəngin bir söz hesab edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz