Cəhalətpərəst (ər. cəhalət + fars. pərəst) – Kütlələrin cəhalət və qaranlıqda saxlanmasını arzulayan, elmə, maarifə, tərəqqiyə və yeniliyə qarşı çıxan, geriliyi, köhnəliyi müdafiə edən şəxs. Bu anlayış sadəcə "maarif düşməni" olmanın xeyli dərin və mənfi bir təfsirini əks etdirir. Cəhalətpərəst yalnız yeniliyə qarşı deyil, həm də xalqın düşüncə azadlığının məhdudlaşdırılmasını, bilgiyə çatmasının mane olunmasını istəyir. Onun məqsədi cəmiyyətin tərəqqisini deyil, öz maraqlarına uyğun olaraq hakimiyyətin və nüfuzunun qorunub saxlanılmasını təmin etməkdir.
Cəhalətpərəst anlayışı müxtəlif tarixi dövrlərdə və müxtəlif kontekstlərdə fərqli ifadələr tapmışdır. Məsələn, orta əsrlərdə dini liderlər tərəfindən elmin inkişafına mane olmaq cəhalətpərəstliyə misal ola bilər. Müasir dövrdə isə siyasi liderlər, ideoloqlar və ya maraqlı qruplar öz hakimiyyətlərini möhkəmləndirmək üçün xalqın maariflənməsinə mane ola bilərlər. Bu, məlumat manipulyasiyası, sensasiya xəbərlərin yayılması, tənqidi düşüncənin sürgün edilməsi və ya alternativ mənbələrin bloklanması vasitəsi ilə həyata keçirilə bilər.
Cəhalətpərəstlik avtoritar rejimlərin və totalitar sistemlərin əsas xüsusiyyətlərindən biridir. Çünki qaranlıqda saxlanılan xalq öz hüquqlarını və azadlıqlarını müdafiə etmək üçün lazımi biliyə və bacarığa malik olmur. Beləliklə, cəhalətpərəstlik demokratiyanın və insan hüquqlarının ən böyük düşmənlərindən biri kimi qəbul edilə bilər.
Cəhalətpərəstlik, irticaçılıq, karanlıqçılıq və reaksiyalar kimi sinonim anlayışlarla əlaqələndirilə bilər, lakin onlardan fərqli olaraq, cəhalətpərəstlik daha aktiv və məqsədyönlü bir hərəkəti əks etdirir. Yəni sadəcə geriliyə meyl etmək yox, bilərəkdən cəhalətin yayılmasını və qorunmasını təşviq etmək kimi xüsusiyyətə malikdir.