Cəhənnəm, ərəb mənşəli bir söz olub (جهنم), bir çox din və mifoloji sistemlərdə ölüm sonrası əzab yeri kimi təsvir olunur. Azərbaycan dilində istifadə edilən mənası əsasən İslam dininin təsəvvürlərinə uyğun gəlir: günahkar insanların, qiyamət günü Allahın hökmündən sonra əbədi cəza çəkəcəkləri odlu bir yer. Bu, əzabın yalnız fiziki deyil, həm də mənəvi, ruhani olduğuna inanılır; əbədi tənhalıq, ümidsizlik və Allahdan ayrı qalma kimi əzablar da cəhənnəmin tərkib hissəsi kimi qəbul edilir.
Lakin cəhənnəm anlayışı yalnız dini mətnlərlə məhdudlaşmır. Ədəbiyyatda, xalq əfsanələrində və sənətdə cəhənnəm tez-tez insanın daxili mübarizələrini, pis əməllərin nəticələrini, qaranlıq gücləri və əzablı vəziyyətləri simvolizə edir. Məsələn, bir insanın günahlarından, vicdan əzablarından, ya da ümumiyyətlə, çətin və dözülməz bir həyatdan bəhs edərkən “cəhənnəm” ifadəsi metaforik olaraq işlədilə bilər. “Cəhənnəm kimi bir gün” ifadəsi bunu gözəl nümunələndirir.
Cəhənnəm haqqında təsəvvürlər dinlər və mədəniyyətlər üzrə fərqlənsə də, ümumi məqam əzab və cəza anlayışıdır. Bəzi təsəvvürlərdə cəhənnəm müəyyən bir coğrafi yer kimi deyil, daha çox bir ruhani vəziyyət, əbədi qaranlıq və məyusluq halı kimi təsvir edilir. Bu da cəhənnəmin yalnız fiziki deyil, mənəvi bir ölçüsü olduğunu vurğulayır.
“Xortdan:” misalındakı “Nəgah xəyalıma cəhənnəm düşdü” ifadəsi də cəhənnəmin metaforik istifadəsinə bariz nümunədir. Bu halda cəhənnəm, şəxsin yaşadığı dəhşətli və ya ağrılı bir vəziyyəti, ruh halını ifadə edir. Yəni fiziki bir odlu yer deyil, ruhani bir məğlubiyyət və əzab hissi.