Cərimələnmək feli, bir şəxsin qanunsuz hərəkətlərinə görə müəyyən bir cəza tətbiq edilməsini bildirir. Bu, sadəcə "cərimə edilmək" və ya "cərimə alınmaq"dan daha geniş bir mənaya malikdir. Çünki cərimələnmək həm maliyyə cəzasını, həm də bəzi hallarda əlavə inzibati tədbirləri (məsələn, lisenziyanın ləğv edilməsi, hüquqların məhdudlaşdırılması və s.) əhatə edə bilər.
Daha dəqiq desək, cərimələnmək, bir qanun pozuntusuna görə rəsmi qurum tərəfindən tətbiq olunan bir cəza mexanizmidir. Bu, həm inzibati, həm də cinayət hüququnun predmeti ola bilər. İnzibati xarakterli cərimələnmə ümumiyyətlə kiçik qanun pozuntuları üçün tətbiq olunur, cinayət xarakterli cərimələnmə isə daha ağır cinayətlər üçün nəzərdə tutulur.
Cərimələnmənin mahiyyəti qanun pozuntusunun qarşısının alınması və cəmiyyətdə qanun qaydalarına əməl olunmasının təmin edilməsidir. Cərimənin miqdarı pozuntunun ağırlığına, şəxsin maddi vəziyyətinə və digər amillərə görə dəyişə bilər. Cərimələnmək həm də qanun önündə məsuliyyətin bir göstəricisidir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, cərimələnmə yalnız insanlara deyil, bəzi hallarda hüquqi şəxslərə də (məsələn, şirkətlərə) tətbiq oluna bilər. Cərimənin ödənilməməsi əlavə cəzaları da özündə ehtiva edə bilər. Beləliklə, cərimələnmək, sadə bir maliyyə cəzasından daha mürəkkəb və çoxşaxəli bir hüquqi prosesdir.