izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Civilti, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında yer alan, quş balalarının və bəzi kiçik həşəratların ifadə etdikləri incə, zərif səsləri təsvir edən bir sözdür. Bu səs, adətən, yüksək tonlu, zəif və qısa müddətli olur. Uşaqların incə, zərif səslərinə də bənzədilir.

Quşların "civiltisi" daha çox acılıq, kömək istəmə, qorxu və ya valideynləri ilə ünsiyyət qurma kimi müxtəlif ehtiyaclarını ifadə edir. Bu səsin tonu və tezliyi, balanın vəziyyətindən və ehtiyacından asılı olaraq dəyişir. Məsələn, ac bir bala daha yüksək və tez-tez civildiyə bilər, halbuki rahat olan bir bala daha səssiz və az tez-tez civildir.

Həşəratlar aləmində isə civilti daha çox kiçik ölçülü növlərdə müşahidə olunur. Onların bu səsləri çox vaxt çiftleşmə, qorunma və ya təhlükə siqnalı kimi istifadə olunur. Bu səslərin insan qulağı üçün qəbul edilməsi bəzən çətin ola bilsə də, həşəratlar üçün olduqca əhəmiyyətli ünsiyyət vasitəsi rolunu oynayır.

Ədəbiyyatda "civilti" sözü tez-tez poetik təsvirlərdə, təbiətin incəliklərini vurğulayan məqamlarda istifadə olunur. Yuxarıda misal olaraq göstərilən "Aç gözün uyqudan, ey tifli-qəyur" misrasında olduğu kimi, civilti həm də körpənin, uşağın incə səsini ifadə etmək üçün də işlədilə bilər.

Beləliklə, "civilti" sözü sadəcə bir səsi deyil, həm də təbiətin zərifliyini, həyatın incəliklərini və zəif varlıqların ehtiyaclarını ifadə edən poetik və ifadəli bir termindir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz