izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çapıtmaq feli, əsasən atlar üçün işlədilən bir hərəkət feldir. "Çapmaq" felinin artırma mənası verən "-ıt-" şəkilçisi ilə əmələ gəlmişdir. Yəni, sadəcə sürətli qaçmaq deyil, daha sürətli, daha güclü, daha əzmlə qaçmaq mənasını verir. Atın gücünü, sürətini və əzmini vurğulayan bir ifadədir.

Lüğətdəki "bərk sürmək" ifadəsi çapıtmağın mahiyyətini yalnız qismən əks etdirir. Çünki çapıtmaq sadəcə bərk sürmək deyil, həm də atın tam gücü ilə, hətta həddini aşaraq qaçması deməkdir. Bu, atın öz fiziki imkanlarını son həddə çatdıraraq, hətta nəfəsini tutaraq qaçması kimi təsəvvür oluna bilər. Belə bir qaçış, at üçün əlbəttə ki, yorucu və çətindir.

Misal olaraq verilən "Yenə çapırdacaq atını külək; İsti ocaqları soyudacaqdır" misalında atın sürətinin və gücünün təsviri poetik üsulla verilir. Atın qaçışı o qədər sürətlidir ki, küləyi belə geridə qoyur. Həmçinin, bu sürətli qaçış nəticəsində atın bədəninin istiliyi o qədər yüksəlir ki, isti ocaqları belə soyudacaq qədər enerji istehsal edir. Bu, atın gücünün və sürətinin həddən artıq olmasını vurğulayan bir metaforadır.

Ümumiyyətlə, "çapıtmaq" sözü sadə bir hərəkət felindən daha artıq məna daşıyır. O, atın gücünü, sürətini, əzmini və hətta təkəbbürünü ifadə edə bilər. Ədəbi əsərlərdə tez-tez istifadə olunan bu söz, atın təsvirində poetik və canlı bir üslub yaradır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz