izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "çatışmaq" sözünün bir mənası "çatmaq" felinin 5-ci mənası kimi göstərilir. Lakin bu izah kifayət qədər geniş deyil. Daha dəqiq və əhatəli şəkildə izah etmək üçün "çatışmaq" felinin bu mənasını "bir şeyə, bir hədəfə, istənilən səviyyəyə tam olaraq nail olmaq, yetişmək; lazım olan miqdara, keyfiyyətə, səviyyəyə çatmaq" kimi təyin edə bilərik. Burada "çatmaq" felinin sadə hərəkət mənasından fərqli olaraq, tamamlanma, kifayət qədərlik, kəmiyyət və keyfiyyət baxımından yetərlilik fikri önə çıxır.

Misal olaraq, "Hummətəlinin nəyi çatışmırdı?" cümləsini nəzərdən keçirək. Bu cümlədə "çatışmaq" maddi bir şeyin olmaması deyil, daha çox emosional, psixoloji və ya sosial bir çatışmazlığı ifadə edir. Hümmətəlinin maddi ehtiyacları ödənilmiş olsa da, xoşbəxtliyə, daxili rahatlığa, mənəvi təminata və ya başqa bir amilinə nail olmayıb. Ona hansısa bir şey "çatışmır", amma bu "çatışmama" kəmiyyət deyil, keyfiyyət xarakterlidir.

Beləliklə, "çatışmaq" sözünün bu kontekstdəki mənası, sadəcə "bir yerə yetişmək" deyil, tam olaraq istənilən hədəfə, məqsədə, və ya səviyyəyə nail olmaq, kifayət qədər olmağı, tamamlanmanı ifadə edir. Bu mənada "çatışmamaq" həm maddi, həm də mənəvi bir çatışmazlığı bildirə bilər. Məsələn, "Ona səbir çatışmırdı", "Ona bacarıq çatışmırdı" kimi cümlələrdə "çatışmama" keyfiyyət xarakterlidir. Verilən nümunədə isə Hümmətəlinin maddi cəhətdən təmin olmasına baxmayaraq, həyatdan tam məmnun olmadığını ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz