izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çən: Azərbaycan dilində "çən" sözü əsasən rütubətli və qalın bir duman pərdəsini, sıx sisi ifadə edir. Sözün mənası, sadəcə "sis" deməkdən daha çox, havanın rütubətlə doymuş, görməni məhdudlaşdıran, ağır və qatı bir duman təbəqəsini ifadə edir. Bu, adi bir sisdən fərqli olaraq, daha sıx, daha ağır və daha qaranlıq bir atmosfer yaradır.

Misal olaraq verilən "Çən get-gedə daha da qatılaşırdı" ifadəsi, dumanın sadəcə artmadığını, həm də sıxlaşaraq, daha qalın və keçilməz bir hal aldığını göstərir. Bu, adi sisin təsvirindən daha çox, bir qapqaranlıq, gizlilik və təhlükə hissi yaradan bir atmosferi canlandırır. "Qara bir kölgə kimi payız səhərinin..." ifadəsi ilə birlikdə istifadə edilməsi isə bu təsiri daha da gücləndirir.

Etymologiya baxımından "çən" sözünün mənşəyi də maraqlıdır (əgər mövcuddursa, bu araşdırılmalıdır). Sözün fonetik quruluşu və digər dillərdəki mənaları ilə müqayisə edilərək, sözün daha dərin mənası və tarixi inkişafı aydınlaşdırıla bilər. Belə bir araşdırma, "çən" sözünün istifadəsinin ədəbiyyatda və gündəlik dilində necə dəyişdiyini və mənasının zamanla necə zənginləşdiyini göstərərdi.

Nəticə olaraq, "çən" sözü sadəcə "sis" sinonimi deyil, daha çox rütubətli, qalın, qaranlıq və əhatə edici bir dumanı ifadə edən, ədəbi təsvirlərə daha uyğun gələn, emosional rəngarəngliyi ilə seçilən bir sözdür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz