izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Çilli: Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında "çilli" sözü, əsasən, "çil-çil" sözünün təkrarından yaranmış bir sifətdir və əşyanın səthindəki xırda, sıx nöqtələrə, ləkələrə işarə edir. Bu ləkələr müxtəlif rənglərdə ola bilər, amma adətən qırmızımtıl, qəhvəyi və ya tünd rəngli olur. "Çil"in özündə də "xırda ləkə" mənası gizlidir.

Məsələn, "çilli qız" ifadəsi qızın üzündəki xırda, qırmızımtıl ləkələri, yəni sivilcələri ifadə edir. Bu ləkələr bir-birindən ayrı-ayrı deyil, bir qədər sıx yerləşmişdir. "Çilli toyuq" ifadəsi isə toyuğun lələklərindəki xırda, qəhvəyi ləkələrə işarə edir. Ləkələrin rəngi və sıxlığına görə "çilli" sözünün ifadə etdiyi görüntü də dəyişə bilər. Bəzi hallarda ləkələr çox az və seyrək ola bilər, digər hallarda isə sıx və daha nəzərəçarpan olur.

Maraqlı bir məqam odur ki, "çilli" sözü yalnız fiziki görünüşü təsvir etmir. Mənfi mənada istifadə edilməsə də, bir növ "bənzərsiz", "fərqli" mənası da verir. Çünki bu ləkələr hər kəsdə eynilə olmur, hər bir insanın və ya heyvanın üzərində fərqli bir naxış yaradır. Bu baxımdan "çilli" sözü həm təsviri, həm də simvolik bir məna daşıyır. Elə buna görə də ədəbiyyatda, xüsusən də təsviri əsərlərdə canlı və obrazlı ifadələr yaratmaq üçün tez-tez istifadə olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz