Seyrək (ərəb. seyr - nadir, az, az rast gələn + -ək - sifət şəkilçisi) sifətdir. Əsas mənası "bir-birindən aralı, uzaq, sıx olmayan, nadir" deməkdir. Sözün əsasını təşkil edən "seyr" kökü ərəb mənşəli olub, nadirlik, azlıq mənasını ifadə edir. Azərbaycan dilində bu kökə sifət şəkilçisi əlavə olunaraq "seyrək" sözü əmələ gəlmişdir. Sözün əks mənası "sıx", "qalın", "yoğun"dur.
Seyrək sözü müxtəlif kontekstlərdə işlədilə bilər. Məsələn, "seyrək meşə" ifadəsi ağacların bir-birindən aralı, nadir yerləşməsini, "seyrək ot" isə otların seyrelmiş, nadir bitişməsini bildirir. "Seyrək əhali" ifadəsi əhalinin sıx olmayan, az sayda olduğunu göstərir. "Seyrək saçlar" deyəndə isə saçların nadir, aralı yerləşməsi nəzərdə tutulur. Beləliklə, sözün mənası onun işləndiyi kontekstdən asılı olaraq bir qədər dəyişə bilər, lakin əsas mənası hər zaman nadirlik, azlıq, aralı yerləşmədir. "Seyrək yağış" ifadəsi də az yağışın yağanını ifadə edir.
Sözün sinonimləri arasında "nadir", "azsaylı", "aralı", "səpələnmiş", "qıt", "məhdud" kimi sözlər göstərilə bilər. Ancaq bu sinonimlərin hamısı "seyrək" sözünün bütün mənalarını tam əhatə etmir. Məsələn, "nadir" sözü daha çox unikal, az rast gələn əşyalar üçün, "azsaylı" isə əsasən canlılar üçün işlədilir. "Seyrək" isə daha geniş məna kəsb edir və həm bitkilər, həm heyvanlar, həm də əşyalar üçün işlənə bilər.
Misallar:
- Dağlarda seyrək meşələr vardı.
- Kəndin əhalisi seyrək idi.
- Qarlı havada seyrək adamlar küçədə görünürdü.
- Saçları o qədər seyrək idi ki, baş dərisi görünürdü.
- Seyrək yağışlar bitkilərin qurumasına səbəb olmuşdu.