Çirklənmək felinin əsas mənası, bir şeyin çirkli və ya kirlənmə halına düşməsidir. Yəni əvvəllər təmiz olan bir şeyin, toz, palçığ, kir, bakteriya və ya digər zərərli maddələrlə qarışaraq təmizliyini itirməsi deməkdir. Bu proses, əşyalar, ətraf mühit və ya hətta insan bədəni üçün də tətbiq oluna bilər. Bir əşyanın səthinin çirklənməsi gözlə görünən bir dəyişiklik olsa da, havanın və ya suyun çirklənməsi daha gizli və təhlükəli ola bilər.
Lüğətdəki nümunədə olduğu kimi, “çirklənməmək” məqsədi ilə başa dəsmal bükülməsi, əsasən toz və ya digər havada olan hissəciklərin təsirinin qarşısını almaq üçün edilir. Bu, çirklənmənin müxtəlif səviyyələrdə baş verə biləcəyini göstərir - həm makro səviyyədə (məsələn, ətraf mühitin çirklənməsi), həm də mikro səviyyədə (məsələn, dəsmalın tozlanmasının qarşısının alınması).
Çirklənmənin səbəbləri çox müxtəlifdir. Təbii səbəblərlə yanaşı (məsələn, vulkan püskürmələri, qum fırtınaları), insan fəaliyyəti də çirklənməyə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Sənaye tullantıları, avtomobil tüstüsü, plastik tullantılar və digər antropogen faktorlar ətraf mühitin çirklənməsinin əsas səbəblərindəndir. Bu çirklənmənin təsiri isə çox genişdir və insan sağlamlığından tutmuş, biomüxtəlifliyə qədər bir çox sahəni əhatə edir.
Ona görə də, “çirklənmək” sözü sadəcə bir şeyin kirli olması deyil, daha geniş mənada, bir çox fəsadlara səbəb ola biləcək bir prosesi ifadə edir. Bu prosesin qarşısının alınması isə müasir dünyada həyati əhəmiyyət daşıyır.