izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Edilmək: "Etmək" felinin məchul halı olub, bir işin, hərəkatın, vəziyyətin kiminsə tərəfindən, ya da bir qüvvənin təsiri ilə həyata keçirildiyini, baş verdiyini bildirir. Yəni, bir hərəkətin fəaliyyət göstərən tərəfinin deyil, həmin hərəkətin obyektinə, nəticəsinə yönəlmiş bir ifadədir. Sadəcə "etmək" deyil, həmçinin baş vermə, həyata keçirilmə, meydana çıxma, təmin olunma kimi müxtəlif mənaları əhatə edə bilir. Məsələn, "qərar verildi", "körpü inşa edildi", "məsələ araşdırıldı" ifadələrindəki "verildi", "inşa edildi", "araşdırıldı" sözləri "edilmək" felinin məchul formada istifadəsinə nümunədir.

Mir Cəlalın nümunəsindəki "hədələr edilir" ifadəsi də bu mənaya uyğundur. "Hədələr edilir" deyərkən, hədəf almanın kim tərəfindən həyata keçirildiyi açıq şəkildə bildirilmir. Diqqət, hədəfləmə hərəkatının özünə yönəlib. Bu formada istifadə "hədəflər atılır" ifadəsi ilə yanaşı, hadisənin passiv, müşahidəçi perspektivindən təsvirini verir. Mətndə vurğu, hədəfləmənin faktına, onun nəticəsinə - yaxınlaşmağa cürət edən birinin olmamasına yönəlib.

Beləliklə, "edilmək" sadəcə "etmək"in passiv forması deyil, həmçinin hadisələrin obyektiv və ya passiv səciyyəsini vurğulayan daha geniş məna daşıyır. Müəyyən bir işin, hadisənin kim tərəfindən həyata keçirilməsindən daha çox, hadisənin özünə, başverməsinə, nəticəsinə yönəlməyi ilə fərqlənir. Bu da dilin ifadə imkanlarını genişləndirərək, daha incə mənaların ifadəsinə imkan yaradır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz