Ekstern [lat. externus - xarici] termini əslində “xarici” mənasını daşısa da, təhsil kontekstində müəyyən bir məktəbin tədris planına uyğun olaraq, həmin məktəbdə təhsil almadan, özəl şəkildə hazırlaşıb, məktəbin imtahanlarını verən şəxsi bildirir. Bu, müstəqil öyrənmənin, özünütəhsilin və əzmkarlığın bariz nümunəsidir.
Eksternlik sistemi, əsasən, müxtəlif səbəblərdən – məsafə, fiziki məhdudiyyət, maliyyə çətinlikləri və ya digər şəxsi səbəblərdən – müntəzəm təhsil almaq imkanından məhrum olan, lakin bilik və bacarıqlarını inkişaf etdirmək istəyən fərdlər üçün alternativ bir yoldur. Belə şəxslər müstəqil şəkildə dərs vəsaiti, onlayn resurslar, müəllimlərin köməyi və ya digər vasitələrlə biliklərini artırır və sonra məktəbin müəyyən etdiyi standartlara uyğun olaraq imtahanlara hazırlaşırlar.
Ekstern imtahanların nəticələri, müntəzəm təhsil alanların nəticələri ilə eyni çəkiyə malikdir və uğurlu nəticələr eksternə müvafiq diplom və ya sertifikat almaq hüququ verir. Bu sistem, əslində, təhsil sisteminin əlçatanlığını genişləndirir və fərdlərə öz təhsil yolunu öz seçimlərinə uyğun qurma imkanı verir. Tarix boyu, ekstern yolu ilə təhsil alanlar arasında görkəmli şəxsiyyətlər də olub, bu da sistemin səmərəliliyinin və effektivliyinin sübutudur.
Qısaca olaraq, ekstern olmaq, təhsil almaq üçün qeyri-ənənəvi, amma olduqca məsuliyyət tələb edən bir yoldur. Bu yol, özünüidarəetmə, təşəbbüskarlıq və özünəinam kimi keyfiyyətləri inkişaf etdirməyə imkan verir və müvəffəqiyyət qazanmaq üçün əzmkarlıq və səbr tələb edir.