Ensiklopediya (fr. encyclopédie, əsli yunancadan) biliyin bütün sahələrini və ya seçilmiş sahələrini əhatə edən, sistemli və strukturlaşdırılmış şəkildə təqdim olunan məlumatlar məcmusudur. Sadəcə bir lüğətdən fərqli olaraq, ensiklopediyalar hər bir mövzunu geniş və ətraflı şəkildə izah edir, kontekstə yer verir və mövzular arasındakı əlaqələri göstərir. Onlar faktlardan əlavə, müxtəlif nəzəriyyələr, təhlillər və mülahizələri də özündə birləşdirir.
Ensiklopediyaların məqsədi biliyi toplamaq, təşkil etmək və geniş oxucu kütləsinə çatdırmaqdır. Biliyin müxtəlif sahələrini əhatə etməklə, onlar həm ümumi məlumat əldə etmək, həm də müəyyən bir mövzuya dair dərin tədqiqat aparmaq üçün faydalı vasitədirlər. Müasir ensiklopediyaların əksəriyyəti elektron formada mövcuddur, bu da onlara hər zaman və hər yerdə giriş imkanı yaradır və daim yenilənməyə, zənginləşməyə imkan verir.
Tarix boyu ensiklopediyalar biliyin inkişafında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Onlar elmi kəşflərin, mədəni nailiyyətlərin və tarixi hadisələrin qorunmasına və yayılmasına kömək etmişdir. Müxtəlif dillərdə və müxtəlif mədəniyyətlərdə tərtib edilmiş ensiklopediyalar insan bilik xəzinəsinin zənginliyini və müxtəlifliyini əks etdirir. Hər bir ensiklopediya özünün məqsədi, strukturu və əhatə dairəsi ilə fərqlənir, amma hamısının ümumi məqsədi biliyin sistemli və əlçatan şəkildə təqdim olunmasıdır.
Ensiklopediyaların yaradılması uzun və mürəkkəb bir prosesdir. Minlərlə mütəxəssisin iştirakı, geniş miqyaslı tədqiqatlar, redaktə və nəşr prosesləri tələb olunur. Bu səylərin nəticəsi olaraq, ensiklopediyalar insan bilik tarixinin qiymətli sənədləri, məlumatın etibarlı mənbəyi və elm, mədəniyyət və təhsilin inkişafına töhfə verən əsas vasitələrdir.