izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Eylə sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir əvəzlikdir və əsasən "belə", "bu cür", "şəkildə", "kimi" mənalarında işlənir. Sadəcə "bax elə" mənası ilə kifayətlənmək, sözün zəngin istifadə imkanlarını tam əks etdirmir. Əslində, "eylə" sözü hər hansı bir hərəkət, vəziyyət və ya hadisənin təsvirində müəyyən bir şəkildə baş verməsini, yaxud da bir şeyin müəyyən bir halda olmasını bildirir.

Misal olaraq, Qədir Zakirin misrasında ("Üzülür sərasər rişteyi-canım; Eylə ki, zülfünə darağı çəkər.") "eylə" sözü "belə ki", "o qədər ki", "elə ki" mənasında işlənərək, canın riştəsinin zülfün daraqlanması ilə bağlı bir əlaqəni, vəziyyəti ifadə edir. Bu zaman söz hərəkətin intensivliyini və ya vəziyyətin dərəcəsini vurğulayır.

İkinci misalda isə ("Eylə bildim ki, dəxi sübh olub; Mürği-səhər tək bir ağız banladım") "eylə" sözü "sanki", "elə bil ki", "guya" mənalarında işlənərək, şairin səhər təəssüratını ifadə etmək üçün istifadə olunub. Söz, fikrin subyektiv xarakterini, müəyyən bir ehtimal və ya hissi ötürmək üçün əsas vasitə rolunu oynayır.

Beləliklə, "eylə" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir və sadə bir əvəzlikdən daha çox, nitqdə ifadənin zənginləşdirilməsinə, müəyyən bir əhval-ruhiyyə və ya hissin ifadə olunmasına xidmət edir. Sözün bu çoxşaxəli istifadəsi onu Azərbaycan dilinin zəngin leksikasının parlaq nümunələrindən biri edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz