Eyniləşdirilmə

Eyniləşdirilmə: "Eyniləşdirilmək" fellərinin məsdər formasından törəmiş bu termin, iki və ya daha çox varlığın, hadisənin, anlayışın və ya konsepsiyanın oxşar, bənzər və ya eyni olduğu qəbul edilməsi və ya təsvir edilməsi prosesini bildirir. Sadəcə bənzərlikdən ibarət olmayaraq, eyniləşdirilmə daha dərin bir müqayisə və bərabərləşdirməni əhatə edir. Bu, həm obyektiv, həm də subyektiv ola bilər.

Obyektiv eyniləşdirilmə elmi araşdırmalarda, riyaziyyatda və ya texnologiyada müşahidə olunan faktlar əsasında aparılır. Məsələn, iki kimyəvi maddənin eyni molekulyar quruluşa malik olması onların eyniləşdirilməsinə əsas verir. Subyektiv eyniləşdirilmə isə fərdi təcrübələrə, qəbul edilmiş norma və dəyərlərə, həmçinin müəyyən bir kontekstdən asılı olaraq fərqli şəxslər tərəfindən fərqli şəkildə baş verə bilər. Məsələn, bir ədəbi əsərin müəllifinin fikirləri ilə oxucunun öz təcrübələri arasındakı əlaqə subyektiv bir eyniləşdirilmə nümunəsidir.

Eyniləşdirilmənin nəticələri müxtəlif sahələrdə geniş tətbiq olunur. Psixologiyada özünü başqasının yerinə qoyma, empatiya və identifikasiya kimi anlayışlarla sıx bağlıdır. Sosiologiyada isə sosial qrupların, mədəniyyətlərin və ya millətlərin bir-biri ilə eyniləşdirilməsi (bəzən qərəzli və ya stereotiplərə əsaslanan) sosial qarşılıqlı əlaqələri və qarşıdurmaları şəkilləndirir. İncəsənətdə isə eyniləşdirilmə, əsərlərdəki simvolların, obrazların və motivlərin tamaşaçı tərəfindən dərk edilməsi və öz həyat təcrübələri ilə əlaqələndirilməsi prosesidir.

Qısaca, eyniləşdirilmə çoxcəhətli və mürəkkəb bir proses olub, müxtəlif sahələrdə özünəməxsus əhəmiyyət daşıyır. Onun nəticələri həm obyektiv həqiqətləri ifadə edə, həm də subyektiv qəbul və təfsirlərə əsaslana bilər. Bu prosesin daha dəqiq anlaşılması, insan davranışının, sosial qarşılıqlı əlaqələrinin və bütövlükdə dünyanın daha yaxşı dərk edilməsinə kömək edir.