ə₂

Ə (ə) partikula. Nitqdə müraciət, çağırış, təkid və ya həyəcan ifadə edir. Sadəcə "nida" sözü ilə izah etmək yetərli deyil, çünki "ə" partikulasının ifadə etdiyi duyğu və məna çoxşaxəlidir. Sözün əvvəlində işlənərək, söhbətə dinamizm qatır, həmsöhbətin diqqətini cəlb edir və ya həyəcanlı bir duyğunu ifadə edir.

Misal olaraq, "Qaçaq Nəbi" əsərindən götürülmüş sitatda ("Ə, bu fağırı niyə qəhr edirsən?") "ə" partikulası Mehdi bəyin həm müraciəti, həm də qəzəbini, təkidini və hətta bir qədər qəzəbli təəccübünü ifadə edir. Sadəcə "bu fağırı niyə qəhr edirsən?" deyil, "Ə, bu fağırı niyə qəhr edirsən?!" deyərkən, ifadə daha kəskin, daha təsirli və daha emosional olur.

Beləliklə, "ə" partikulasının mənasını ancaq kontekst daxilində dəqiq müəyyən etmək mümkündür. O, söhbətin üslubuna, nitq şəraitinə və ifadə olunan duyğuya görə müxtəlif mənalar kəsb edə bilər. Bəzən sərtlik, bəzən isə məhəbbət və ya təəccüb ifadə edə bilər. Onun dilin ifadə imkanlarını zənginləşdirən, duyğuları daha canlı və təsirli şəkildə çatdıran vacib bir funksiyası vardır.

Qeyd etmək lazımdır ki, bu partikula, yazılı nitqdə daha çox ədəbi əsərlərdə və dialektlərdə rast gəlinir. Söhbət dilində istifadə tezliyi nisbətən azdır. Lakin, ədəbi əsərlərdə onun tətbiqi personajların xarakterini və duyğularını daha aydın şəkildə oxucuya çatdırmaqda mühüm rol oynayır.