izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Əkdirmək sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir feldir və əsas mənası "kiminsə köməyi ilə əkmək işi gördürmək, əkməyi başqasına tapşırmaq, əkməyə məcbur etmək" deməkdir. Sadəcə olaraq "əkmək" əməlinin başqasına həvalə edilməsini ifadə edir. Bu, birbaşa əmək əlaqəsini və ya bir növ rəhbərliyi, nəzarəti özündə ehtiva edir. Məlumat üçün deyək ki, əkdirmək sözü yalnız bitki əkmək üçün deyil, həm də daha geniş mənada, istənilən əşyanı müəyyən bir yerə yerləşdirmək üçün istifadə oluna bilər. Məsələn, "daşları əkdirmək", "dirəkləri əkdirmək" kimi ifadələrdə də rast gəlinir.

Sözün daha dəqiq mənasını anlamaq üçün kontekstin əhəmiyyəti böyükdür. Məsələn, "Boş yerlərdə ağac əkdirmək" ifadəsində "əkdirmək" feli torpaq sahibinin və ya məsul şəxsin öz ərazisində ağac əkməyi başqalarına tapşırmasını, onlara bu işi gördürməsini bildirir. Bu halda "əkdirmək" fərmanı vermək, işə götürmək, nəzarət etmək mənalarını da ehtiva edir. Həmçinin, bu sözün məcazi mənalarda da istifadəsinə rast gəlmək olar. Məsələn, kiməsə bir fikir və ya düşüncəni "əkdirmək" onun beyninə yeritmək, o fikri ona qəbul etdirmək deməkdir.

Misal olaraq verilən şeir parçasında “[Səfər bəy], mülkədarsan, sənə lazım idi ki, əkdirəydin, biçdirəydin” misrasında “əkdirmək” sözü Səfər bəyin öz torpaqlarında əkin işlərini kəndlilərə və ya işçilərə tapşırmalı olduğunu bildirir. Bu, feodal münasibətlərinin bir təzahürü kimi də şərh oluna bilər. Beləliklə, “əkdirmək” sözü sadə bir əkin əməlini deyil, sosial və iqtisadi quruluşla bağlı mürəkkəb münasibətləri də əks etdirə bilir.

Yekun olaraq, “əkdirmək” sözü sadə görünüşünə baxmayaraq, mənası zəngin və çoxşaxəli bir feldir ki, həm konkret, həm də məcazi mənalarda istifadə olunur və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar kəsb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz